Przenośnik zgrzebłowy

Przenośnik zgrzebłowy - należy do grupy przenośników cięgnowych, jest to rodzaj przenośnika zabierakowego. Jest to urządzenie transportowe typu przesuwającego, w którym przymocowane do łańcucha (łańcuchów) elementy poprzeczne, zwane zgrzebłami, przesuwają urobek w sposób ciągły w określone miejsce.

Budowa

Każdy przenośnik zgrzebłowy składa się z następujących podstawowych zespołów: napędu, przęseł, łańcucha wraz ze zgrzebłami oraz zwrotni. Silnik napędowy, sprzęgnięty z przekładnią zębatą za pośrednictwem sprzęgła hydrokinetycznego, napędza gwiazdę napędową, która pociąga łańcuch przenośnika wraz z urobkiem. Do napędu stosuje się silniki o dużym momencie rozruchowym (ogniotrwałe). Elementy i zespoły stosowanych przenośników są zunifikowane tak, że są one wzajemnie wymienne. Umożliwia to uporządkowanie gospodarki częściami zamiennymi oraz ułatwia szkolenie personelu obsługującego.

Schemat przenośnika zgrzebłowego z napędem pojedynczym oraz układem silnika i przekładni równoległym

Napęd pojedynczy przenośnika

Napęd pojedynczy przenośnika (I) składa się z kadłuba, gwiazdy łańcuchowej, przekładni, sprzęgła elastycznego i silnika elektrycznego. Do kadłuba po obu jego stronach przyspawane są ucha, umożliwiające kotwiczenie napędu. Do przedniej dolnej części kadłuba mocuje się zsuwnię ułatwiającą zsypywanie urobku. Przez gwiazdę łańcuchową przewinięty jest łańcuch ze zgrzebłami. Między gwiazdą a kadłubem napędu umieszczona jest blacha ślizgowa z wyrzutnikami. Przekładnia trójstopniowa jest symetryczna w płaszczyźnie poziomej, co umożliwia montowanie jej z lewej lub prawej strony kadłuba napędu. Do smarowania przekładni stosuje się olej. Gwiazda łańcuchowa osadzona jest z jednej strony na wale przekładni, a z drugiej strony na ułożyskowanej półosi (w przypadku napędu pojedynczego). Sprzęgło elastyczne jest elementem łączącym przekładnię z silnikiem napędowym (w czasie pracy zakryte jest ono osłoną). Silnik elektryczny umocowany jest do ramy spawanej z blach. Rama jest symetryczna i może być mocowana z lewej lub prawej strony kadłuba napędu. Napęd może być również wyposażony w silnik pneumatyczny, co jednak jest obecnie bardzo rzadko stosowane. Kadłub napędu jest połączony z rynnami trasy przenośnika przy pomocy rynny klinowej.

Trasa przenośnika

Trasa przenośnika (II) składa się z rynien, łańcucha zgrzebłowego. Rynny wykonane są z stali o podwyższonej wytrzymałości i ulepszaną cieplnie, co zwiększa jej odporność na ścieranie. Do rynien zakładane są zastawki, które zapobiegają wysypywaniu się urobku z przenośnika.

Łańcuch zgrzebłowy

Łańcuch zgrzebłowy

Łańcuch zgrzebłowy składa się z członów długości 800 mm, z których każdy składa się z dwóch piętnastoogniwowych odcinków łańcucha 1 o średnicy drutu 14 mm, dwóch zamków 2 i zgrzebła 3. Zgrzebło połączone jest z łańcuchem za pomocą śrub 4, których łby powinny znajdować się zawsze od strony kierunku ruchu łańcucha zgrzebłowego.

Zwrotnia

Zwrotnia

Zwrotnia (III) jest ostatnim członem przenośnika. Składa się ona z kadłuba 1, bębna zwrotnego 2, blachy ślizgowej 3 mechanizmu przesuwania bębna. Kadłub 1 wykonany ze spawanych blach ma dwa ucha 4, umożliwiające rozpieranie zwrotni za pomocą stojaków lub kotwiczenie do spągu. Bęben zwrotny 2 osadzony jest na łożyskach tocznych umieszczonych na przesuwnej osi 5. Blacha ślizgowa 3 jest przesuwana i służy do zamknięcia szczeliny między bębnem a krawędzią blachy ślizgowej nieruchomej 6. Mechanizm przesuwania bębna służy do naprężania łańcucha zgrzebłowego. Składa się on z dwóch śrub 7 i dwóch przesuwnych nakrętek 8, obejmujących końce osi 5 bębna 2. Pokręcanie śrub 7 powoduje przesuwanie bębna 2 wraz z blachą ślizgową 3. Mechanizm przesuwania chroniony jest osłoną 9.

Wyposażenie dodatkowe

Wyposażenie dodatkowe: instalacja elektryczna zasilająca silniki, aparatura sterowniczo-sygnalizacyjna, oświetlenie, zraszanie, pomosty i inne zgodnie z zaleceniami BHP.

Klasyfikacja

Przenośniki zgrzebłowe można podzielić według:

• funkcji spełnianej przez rynny na: przenośniki o górnej rynnie nośnej i przenośniki o dolnej rynnie nośnej,
• liczby łańcuchów ciągnących zgrzebła na: jednołańcuchowe, dwułańcuchowe i trójłańcuchowe,
• rodzaju konstrukcji na: lekkie i ciężkie- zwane również pancernymi,
• miejsca zastosowania: ścianowe, podścianowe, chodnikowe i specjalne np. kątowe,
• rodzaju wykonywanej pracy: przesuwające i hamujące,
• według liczby silników w napędzie: pojedynczy lub podwójny,
• według liczby napędów: z jednym napędem lub dwoma napędami (drugi zamiast zwrotni).

Zalety przenośników zgrzebłowych

• małe wymiary gabarytowe przekrojów poprzecznych dla uzyskiwanych wydajności,
• transport materiału na duże odległości,
• szczelny transport (zabezpiecza otoczenie przed zapyleniem, a materiałów przed zawilgoceniem),
• szerokie zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu,
• możliwość załadunku i rozładunku na dowolnym odcinku trasy,
• możliwość pracy w ekstremalnych warunkach (jako wygarniak, pod lejami zasypowymi, w podwyższonych temperaturach, z materiałami mocno ścieralnymi),
• możliwość dozowania materiału na zasypie,
• możliwość kształtowania trasy przenośnika w dowolnych układach (poziomy, skośny, łamany).

Wady przenośników zgrzebłowych

• znaczne opory ruchu i powodowane nimi zużycie ścierne rynien i zgrzebeł,
• mała trwałość łańcuchów przęseł oraz gwiazd napędowych,
• duży ciężar własny,
• intensywne kruszenie urobku,
• trudność wyładowania urobku wzdłuż długości przenośnika,
• utrudniony rozruch,
• zrywanie się łańcuchów bez oznak poprzedzających.

Bibliografia

• Antoniak J. : Urządzenia i systemy transportu podziemnego w kopalniach. Wyd. „Śląsk”, Katowice 1990r.
• Goździecki M., Świątkiewicz H. : Przenośniki. Wyd. NT, 1975r.